Thursday , July 3 2014
Breaking News
Home / ΔΙΑΣΦΑΛΙΣΗ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ / Βιολογική μεταβλητότητα: ελεγχόμενοι παράγοντες

Βιολογική μεταβλητότητα: ελεγχόμενοι παράγοντες

  • Tweet

ΘΕΣΗ ΤΟΥ ΣΩΜΑΤΟΣ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΑΙΜΟΛΗΨΙΑ

Για τους προσδιορισμούς ορμονών ιδιαίτερη σημασία έχει η θέση του σώματος κατά την αιμοληψία. Η μεταβολή της θέσης του σώματος από κεκλιμένη σε όρθια, προκαλεί μετακινήσεις του ύδατος μέσα στο σώμα, που συνεπάγεται σημαντική αύξηση των κατεχολαμινών, της αλδοστερόνης, της αγγειοτενσίνης ΙΙ, της ρενίνης και της αντιδιουρητικής ορμόνης. Μικρότερη αύξηση, μέχρι 20%, παρατηρείται στις τιμές των πρωτεϊνών του ορού, καθώς και των ουσιών που βρίσκονται συνδεδεμένες με πρωτεΐνες στον ορό, όπως η κορτιζόλη, η θυροξίνη, η τεστοστερόνη, το ασβέστιο, ο χαλκός και ο σίδηρος. Για τον προσδιορισμό της ρενίνης και της αλδοστερόνης συνιστάται η αιμοληψία να γίνεται μετά από παραμονή του ασθενούς σε κατακεκλιμένη θέση για μία τουλάχιστον ώρα.

Επίσης, η παρατεταμένη ακινητοποίηση στο κρεβάτι προκαλεί ελάττωση της νυχθημερήσιας διακύμανσης της κορτιζόλης και ACTH, καθώς και ελάττωση, κατά 50-70%, της απέκκρισης του VMA και των κατεχολαμινών.

 ΦΥΣΙΚΗ ΑΣΚΗΣΗ ΚΑΙ STRESS

Η φυσική άσκηση προκαλεί αύξηση των τιμών της αυξητικής ορμόνης και της κρετινικής φωσφοκινάσης στο αίμα. Η φυσική άσκηση, για 15-20 λεπτά, πριν την αιμοληψία, συστήνεται ως δοκιμασία διέγερσης της έκκρισης αυξητικής ορμόνης στα παιδιά.

Επίσης, το stress προκαλεί αύξηση της προλακτίνης, της αυξητικής ορμόνης, της ACTH, της ρενίνης, της αλδοστερόνης, των κατεχολαμινών και της κορτιζόλης. Το stress που προκαλείται στον ασθενή από την αποτυχία της φλεβοκέντησης, με την πρώτη προσπάθεια, είναι δυνατό να επηρεάσει τις τιμές των εργαστηριακών αναλύσεων του δείγματος που θα ληφθεί με τη φλεβοκέντηση ή τις φλεβοκεντήσεις που θα ακολουθήσουν.

 ΔΙΑΓΝΩΣΗ ΚΑΙ ΘΕΡΑΠΕΙΑ

Η ψηλάφηση του μαστού αυξάνει την προλακτίνη, ενώ η ψηλάφηση του προστάτη αυξάνει το PSA. Μία ενδομυϊκή ένεση αυξάνει την CK και τη μυοσφαιρίνη.

 ΛΗΨΗ ΦΑΡΜΑΚΩΝ

Η αλληλεπίδραση φαρμάκων και εργαστηριακών αναλύσεων αποτελεί παράγοντα που θα πρέπει να λαμβάνεται σοβαρά υπόψη κατά τη συνταγογράφηση του εργαστηριακού ελέγχου του ασθενούς ή γενικότερα την καταγραφή του ιατρικού ιστορικού του. Πολλά φάρμακα μπορούν να επηρεάσουν την εγκυρότητα των αποτελεσμάτων κατά τρόπο που μπορεί να παραπλανήσει τον κλινικό ιατρό και να οδηγήσει το εργαστήριο σε άσκοπες επαναλήψεις.

Οι επιδράσεις των φαρμάκων διακρίνονται σε εκείνες που προκαλούν In Vivo μεταβολές στο μετρούμενο συστατικό (Βιολογική παρεμβολή) και σε εκείνες που προκαλούν In Vitro μεταβολές κατά τη διάρκεια της αναλυτικής διαδικασίας (Αναλυτική παρεμβολή). Συγκεκριμένα:

 

Βιολογική παρεμβολή:

Η θεραπεία με φαινοθειαζίνη αυξάνει τα επίπεδα των κατεχολαμινών. Λόγω αυξημένης εξόδου και μειωμένης πρόσληψης από τα κύτταρα, οι κατεχολαμίνες είναι πραγματικά αυξημένες και το αποτέλεσμα της μέτρησης είναι αναλυτικά σωστό. Όσον όμως αφορά το κλινικό πρόβλημα που διερευνάται, εάν δηλαδή υπάρχει ή όχι φαιοχρωμοκύτωμα, και για το οποίο είναι αναγκαία η μέτρηση των κατεχολαμινών, το αποτέλεσμα είναι ψευδές, διότι παρά την αύξηση των κατεχολαμινών, δεν υπάρχει φαιοχρωμοκύτωμα.

 Αναλυτική παρεμβολή:

Η πρεδνιζολόνη, λόγω διασταυρούμενης αντίδρασης με αντισώματα, οδηγεί σε ψευδώς υψηλά επίπεδα κορτιζόλης, όταν γίνεται μέτρηση με ραδιοανανοσοβιολογικές δοκιμασίες. Η συγκέντρωση της κορτιζόλης δεν είναι αυξημένη στην πραγματικότητα, δίνεται όμως αναλυτικά μία τέτοια εσφαλμένη εντύπωση.

Έτσι λοιπόν, η λήψη ορισμένων φαρμάκων θα πρέπει να διακόπτεται για κάποιο χρονικό διάστημα, πριν την αιμοληψία, ανάλογα με την εξέταση. Σημαντική επίδραση στα εργαστηριακά αποτελέσματα, συνήθως ορμονικών προσδιορισμών, έχουν τα αντισυλληπτικά, τα ωορρηκτικά, τα αντιαδρογόνα, τα αντιθυρεοειδικά, η Τ4 και Τ3, η κορτιζόνη, η οιστραδιόλη, η προγεστερόνη, η αμιοδαρόνη, η χοριακή γοναδοτροφίνη κ.α.

Κατά την αξιολόγηση ειδικών ανοσολογικών εργαστηριακών προσδιορισμών, όπως π.χ. του H.I.V., HTLV κ.τ.λ. θα πρέπει να συνεκτιμάται από το ιστορικό η χορήγηση εμβολίων, π.χ. της γρίππης, τα οποία είναι δυνατό να δώσουν ψευδώς θετικά αποτελέσματα με τη μέθοδο ELISA. 

 

ΕΙΡΗΝΗ Δ. ΛΕΪΜΟΝΗ

Δρ. Βιολογίας

  • Tweet

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *

*

You may use these HTML tags and attributes: <a href="" title=""> <abbr title=""> <acronym title=""> <b> <blockquote cite=""> <cite> <code> <del datetime=""> <em> <i> <q cite=""> <strike> <strong>