Friday , August 8 2014
Breaking News
Home / ΔΙΑΣΦΑΛΙΣΗ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ / Εισαγωγή στην Αβεβαιότητα των μετρήσεων

Εισαγωγή στην Αβεβαιότητα των μετρήσεων

  • Tweet

Στην κλινική χημεία κατά τη διαδικασία ταυτοποίησης των πηγών αβεβαιότητας μίας συγκεκριμένης παραμέτρου αναζητούνται παράγοντες που επηρεάζουν σε προ-αναλυτικό, αναλυτικό και μετααναλυτικό στάδιο.

Οι πηγές αβεβαιότητας μπορούν να περιγραφούν από αυτό, το οποίο αναφέρεται διεθνώς στη βιβλιογραφία ως «ψαροκόκκαλο» (fishbone).

Το προαναλυτικό σκέλος συνίσταται στο εκτός του εργαστηρίου και εντός αυτού. Οι εκτός εργαστηρίου πηγές αβεβαιότητας είναι π.χ.

  • Προετοιμασία του ασθενούς
  • Δειγματοληψία
  • Βιολογική διακύμανση
  • Ταυτοποίηση δείγματος
  • Μεταφορά στο εργαστήριο

Οι πηγές αβεβαιότητας του προαναλυτικού σταδίου εντός του εργαστηρίου είναι ενδεικτικά οι:

  • Ταυτοποίηση του δείγματος
  • Διαχωρισμός ορού ή πλάσματος με φυγοκέντριση
  • Φύλαξη των δειγμάτων σε κατάλληλες συνθήκες
  • Μεταφορά των δειγμάτων στους αυτόματους αναλυτές.

Οι παράγοντες αυτοί ελέγχονται πλήρως από το εργαστήριο αλλά επίσης, δεν ποσοτικοποιούνται.

Για την καθεαυτή αναλυτική διαδικασία αναφερόμαστε στην αναλυτική αβεβαιότητα, η οποία επηρεάζεται από ένα σύνολο παραγόντων. Οι παράγοντες αυτοί εξαρτώνται από τον κατασκευαστή του αυτοματοποιημένου αναλυτού και ως τέτοιοι ενδεικτικά αναφέρονται: η αβεβαιότητα στην τιμή των διαλυμάτων βαθμονομήσεως, η μεταβλητότητα του αντιδραστηρίου από μία σειρά παραγωγής σε μία άλλη, οι προδιαγραφές του αυτοματοποιημένου αναλυτού κ.α. Μερικοί παράγοντες ελέγχονται από το εργαστήριο, όπως π.χ. η συντήρηση του αυτοματοποιημένου αναλυτού και η εμπειρία των χειριστών, η ανασύσταση διαλυμάτων βαθμονόμησης και ορών ελέγχου κ.α.

Στο μετααναλυτικό σκέλος οι κύριες πηγές αβεβαιότητας είναι το σύστημα ηλεκτρονικής ή χειρόγραφης μεταφοράς των αποτελεσμάτων στο σύστημα μηχανογραφήσεως, στην καρτέλα ή το απαντητικό έντυπο του ασθενούς. Τέλος, ιδιαίτερα σημαντικός είναι ο έλεγχος των αποτελεσμάτων, ο οποίος γίνεται ως εξής:

  • Έλεγχος βάσει αρχείου (ηλεκτρονικού ή μη) του ασθενούς, το οποίο τηρείται από το εργαστήριο.
  • Έλεγχος των τιμών των προσδιοριζόμενων παραμέτρων σε σχέση με υπάρχουσες τιμές πανικού.
  • Έλεγχος για ασύμβατες μεταξύ τους τιμές.
  • Σφραγίδα και υπογραφή του ελέγξαντος.

Στην κλινική χημεία το υπό μελέτη σύστημα, πολύ συχνά, είναι το ολικό αίμα των ασθενών σε συνθήκες  ζωής (in vivo), σε συγκεκριμένη στιγμή κατά τη διάρκεια του 24ώρου (χρόνος δειγματοληψίας). Αυτό το δείγμα αμέσως μετά την αιμοληψία αρχίζει να διαφοροποιείται από την κατάστασή του in vivo, επηρεαζόμενο τόσο από ενδογενείς, όσο και εξωγενείς παράγοντες και χαρακτηρίζεται ως δείγμα σε συνθήκες εργαστηρίου (in vitro). Και τα δύο δείγματα (in vivo και in vitro) μεταβάλλονται σε σχέση με το χρόνο.

Συγκεκριμένα, το in vivo δείγμα μεταβάλλεται λόγω της ενδοατομικής βιολογικής μεταβλητότητας. Πολλά είναι τα βιολογικά μόρια που στη διάρκεια του 24ώρου χαρακτηρίζονται από καλά μελετημένες αυξομειώσεις της συγκέντρωσής τους μέσα στον ανθρώπινο οργανισμό (κιρκάδιοι ρυθμοί). Πρόκειται για τους βιολογικούς κύκλους ενδογενών συστατικών, όπως της γλυκόζης, της φλοιοτρόπου ορμόνης (A.C.T.H.), του σιδήρου,
της κορτιζόλης και πολλών άλλων.

 

ΕΙΡΗΝΗ Δ. ΛΕΪΜΟΝΗ

Δρ. Βιολογίας

 

  • Tweet

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *

*

You may use these HTML tags and attributes: <a href="" title=""> <abbr title=""> <acronym title=""> <b> <blockquote cite=""> <cite> <code> <del datetime=""> <em> <i> <q cite=""> <strike> <strong>